FENTANYL

موارد مصرف‌: فنتانيل‌ يك‌ ضد درد مخدراست‌ كه‌ به‌ عنوان‌ داروي‌ ضد درد هنگام‌عمل‌ جراحي‌، افزايش‌ بيهوشي‌ و تضعيف‌تنفس‌ در هنگام‌ تنفس‌ كمكي‌ و دردهاي‌مزمن‌ سرطاني‌ مصرف‌ مي‌شود.

 

مكانيسم‌ اثر: ضد دردهاي‌ مخدر با اتصال‌به‌ گيرنده‌هاي‌ خاصي‌ در CNS باعث‌ تغييردر دريافت‌ و پاسخ‌ به‌ تحريكات‌ دردمي‌شوند. آزاد شدن‌ واسطه‌هاي‌ عصبي‌ ازاعصاب‌ آوران‌ حساس‌ به‌ تحريكات‌دردناك‌ احتمالا با اين‌ داروها كاهش‌ يافته‌يا مهار مي‌شود.

 

فارماكوكينتيك‌: فنتانيل‌ براحتي‌ از سدخوني‌ ـ مغزي‌ عبور مي‌كند. تجمع‌ فنتانيل‌در بافت‌هاي‌ چربي‌ ممكن‌ است‌ باعث‌طولاني‌ شدن‌ طول‌ اثر دارو شود.متابوليسم‌ دارو كبدي‌ است‌. فنتانيل‌ نيمه‌عمر سه‌ مرحله‌اي‌ دارد و نيمه‌ عمر دفعي‌آن‌ 3/6 ساعت‌ است‌. زمان‌ شروع‌ اثر داروحدود 15 ـ 7 دقيقه‌ بعد از تزريق‌ عضلاني‌ و2 ـ 1 دقيقه‌ بعد از تزريق‌ وريدي‌ است‌ و طي‌30 ـ 20 دقيقه‌ بعد از تزريق‌ عضلاني‌ و 5 ـ 3دقيقه‌ بعد از تزريق‌ وريدي‌ به‌ حداكثر اثرخود مي‌رسد. دفع‌ دارو عمدتŠ كبدي‌ است‌.

 

هشدارها: 1 ـ در صورت‌ وجود عيب‌ كاركبد بايد با احتياط فراوان‌ تجويز شود.

2 ـ داروهاي‌ ضد درد مخدر باعث‌ تشديدضعف‌ تنفسي‌ مي‌شوند.

 

عوارض‌ جانبي‌: برادي‌ كاردي‌، كاهش‌فشارخون‌ و ضعف‌ تنفسي‌ طي‌ و بعد ازعمل‌ جراحي‌ از عوارض‌ شايع‌ و مهم‌فنتانيل‌ هستند.

 

تداخل‌هاي‌ دارويي‌: مصرف‌ همزمان‌فنتانيل‌ با بنزوديازپين‌ها، داروهاي‌تضعيف‌ كننده‌ CNS و داروهاي‌ مهار كننده‌آنزيم‌هاي‌ كبدي‌ باعث‌ تشديد عوارض‌جانبي‌ دارو مي‌شود.

 

نكات‌ قابل‌ توصيه‌: 1 ـ هنگام‌ تجويز داروبايد امكانات‌ لازم‌ براي‌ كنترل‌ علائم‌مسموميت‌ احتمالي‌ با دارو از جمله‌آنتاگونيست‌هاي‌ مواد مخدر در دسترس‌باشد.

2 ـ تزريق‌ وريدي‌ دارو بهتر است‌به‌صورت‌ آهسته‌ و طي‌ حداقل‌ 2 ـ1 دقيقه‌صورت‌ گيرد.

3 ـ اگر چه‌ مصرف‌ همزمان‌ بنزوديازپين‌هاممكن‌ است‌ باعث‌ بهبود بيهوشي‌ گردد،احتمال‌ افزايش‌ ضعف‌ تنفسي‌ و يا كاهش‌فشار خون‌ بايد در نظر گرفته‌ شود.

4 ـ مصرف‌ متناوب‌ دارو ممكن‌ است‌ باعث‌ايجاد تحمل‌ به‌ اثرات‌ دارو وابستگي‌ واعتياد شود.

 

مقدار مصرف‌:

بزرگسالان‌: در صورت‌ تنفس‌ خود به‌خودي‌ به‌ ميزان‌ 200 ـ 50 ميكروگرم‌ درداخل‌ وريد تزريق‌ مي‌شود و سپس‌ درصورت‌ نياز 50 ميكروگرم‌ تجويزمي‌گردد. در تنفس‌ كمكي‌ به‌ ميزان‌

3/5 ـ 0/3 ميلي‌ گرم‌ تجويز كه‌ در صورت‌نياز 200 ـ 100 ميكروگرم‌ اضافه‌ مي‌شود.

به‌عنوان‌ داروي‌ قبل‌ از بيهوشي‌ 1/4mcg/kgـ 0/7 نيم‌ تا يك‌ ساعت‌ قبل‌ از جراحي‌ تزريق‌عضلاني‌ مي‌شود. بعد از عمل‌ جراحي‌ نيزهمين‌ مقدار با فاصله‌ زماني‌ 2 ـ 1 ساعت‌ (درصورت‌ نياز) تزريق‌ مي‌شود.

كودكان‌: در كودكان‌ در صورت‌ تنفس‌ خودبه‌ خودي‌ به‌ ميزان‌ mcg/kg 5 ـ 3 تزريق‌وريدي‌ مي‌شود كه‌ در صورت‌ نياز به‌ ميزان‌1mcg/kg اضافه‌ مي‌شود. در صورت‌ تنفس‌كمكي‌ به‌ ميزان‌ 15 ميكروگرم‌ تجويز كه‌ درصورت‌ نياز 3mcg/kg ـ 1 به‌ آن‌ افزوده‌مي‌گردد.

 

اشكال‌ دارويي‌:

Ascitrate:

Injection : 0.5 mg/ 10ml